Helaas, dat is moeilijk te zeggen. Dit is afhankelijk van de diepte van de burn-out, de mogelijkheden bij jouw werkgever en je persoonlijkheid. Hoe ver heb je het laten komen? Als ik met cliënten aan de slag gaan die overspannen dreigen te raken of al een burn-out hebben, gebruik ik een klachtenlijst waarop ze aan kunnen geven welke fysieke of psychische klachten ze ervaren. Klachten die ik vaak hoor zijn: dodelijk vermoeid, zowel fysiek, emotioneel als mentaal, concentratieproblemen, prikkelbaar zijn, stemmingswisselingen, slecht slapen, geen plezier meer in het werk en andere dingen, depressief, gespannen, hoofdpijn, opgejaagd gevoel, spierpijn in nek, schouders en/of rug, angsten, vergeetachtigheid, etc.
De oorzaak van overspannenheid ligt vaak niet ver terug in het verleden. Meestal duurt een periode van overspannenheid een paar weken tot maximaal 3 maanden. Overspannenheid is een voorfase van burn-out. De geleerden zijn het er onderling niet over eens, maar meestal is de oorzaak van een burn-out: te lang te veel werken, te weinig rust, niet kunnen ontspannen in combinatie met je persoonlijkheid en privéomstandigheden. Die omstandigheden kun je jarenlang opgebouwd hebben en als het emmertje dan overloopt, kan een burn-out periode wel een jaar duren. Ik ben zelf in november 2011 uitgevallen met burn-out verschijnselen en in augustus 2012 was ik pas weer volledig hersteld. In de tussentijd ben ik aan de slag gegaan met een coach en ging ik langzaam re-integreren. Ik kreeg de ruimte op mijn werk om te re-integreren met werkzaamheden die niet belastend waren en waar geen deadline aan verbonden was. Het was fijn dat ik die ruimte kreeg en dat ik me toch ook nuttig voelde voor het bedrijf. Ik vond het namelijk knap lastig om mijn verantwoordelijkheid naar het werk los te laten en de situatie van arbeidsongeschiktheid te accepteren.
In de eerste fase van je burn-out moet je leren loslaten, rouwen om het gebrek aan gezondheid op dat moment en de situatie accepteren zoals die is. Structuur in je dag, rust en praten met anderen hielpen mij in die periode. Deze periode duurt meestal een paar weken tot een paar maanden. In de tweede fase krijg je langzaam je energie weer terug en ga je zaken oppakken die je leuk vindt. Bij mij hielpen wandelen, muziek, praten met mijn familie en af en toe een film kijken. In je privéleven ga je vaker al weer wat beter functioneren. De derde fase bestaat uit oprekken, vallen, opstaan en grenzen stellen. Je gaat steeds meer activiteiten oppakken, zowel thuis als op het werk, maar jij bepaalt hoe ver je daarin gaat. Meestal volgen de eerste stappen tot re-integratie op het werk een half jaar tot een jaar na het begin van de burn-out. Samen met je werkgever en in overleg met de bedrijfsarts kun je dan een plan van aanpak opstellen. Vermijd in ieder geval: emotioneel zwaar werk, deadlines, drukke vergaderingen en presentaties voor grote groepen. Denk goed na waar jij blij van wordt, wat kun je goed op je werk en waar heb je zin in? Bespreek dat met je werkgever. Deze fase bestaat voornamelijk uit vallen en opstaan, dus geef jezelf ook de ruimte en let op signalen van het bereiken van je rek: plotselinge emotionele uitbarstingen, toename van lichamelijke klachten, weer heel erg moe, spierpijn of weer slechter slapen. Dit betekent niet dat je volledig terugvalt, maar geeft de grens aan voor dit moment. Deze fase duurt het langst in het proces van de burn-out.
De tijd na je burn-out zal bijna altijd anders zijn dan de tijd ervoor. Wellicht heb je gekozen voor een andere baan of minder uren werken. Ben je gestopt met een relatie of vriendschap die niet goed voor jou is en heb je meer ruimte ingebouwd voor zaken die je leuk vindt. Hoewel ik niemand een burn-out gun, kom je er beter uit dan je erin ging! Voor mij was de burn-out het startsein voor mijn praktijk. Inmiddels heb ik diverse cliënten met een burn-out geholpen om weer op de ‘rit’ te komen. Vaak hebben ze eerst een aantal praatsessies nodig alvorens we aan de slag kunnen met coachmethodieken. De op maat ingezette methodieken moeten ervoor zorgen dat ze niet nogmaals in een burn-out terecht gaan komen. De klachtenlijst gebruik ik dan als praatstuk; waar zitten je piekmomenten, hoe komt dat en zie je al vooruitgang? Langzaamaan vooruit naar een nieuwe fase in je leven en met plezier weer terug aan het werk.
Tip: laat het niet zover komen! Inventariseer eens gedurende een week welke fysieke en psychische klachten je op dit moment hebt en waar je piekpunten liggen. Is dat werkgerelateerd ga dan preventief in gesprek met je bedrijfsarts, HR-afdeling of leidinggevende. Zoek hulp bij bijvoorbeeld een coach om ervoor te zorgen dat je op een andere manier met stress leert omgaan en structureel zaken kunt veranderen om arbeidsongeschiktheid te voorkomen.
Zit je al in een burn-out; kijk dan eens in welke fase je zit. Welke structuur heb jij nodig? Hoe kan jij onthaasten? Ga in gesprek met je werkgever of bedrijfsarts en stel een plan van aanpak op voor re-integratie waar jullie je beiden goed bij voelen.
PS: Wil je preventieve hulp of verdere hulp bij je herstel en voorkomen dat het nog een keer gebeurt, laat je werkgever mij dan bellen op 06-18326153 of mailen naar info@amgcoaching.nl.